Aanpak grondwatervervuiling (NINFA project)
De vervuiling van het grondwater vormt een bedreiging voor de waterbeschikbaarheid. Binnen het EU-project NINFA ("Taking action to prevent and mitigate pollution of groundwater bodies") bestuderen we de effecten van vervuiling op de grondwaterkwaliteit, zowel van nutriënten als van chemicaliën. Zo willen we de EU-doelstelling voor zero pollution helpen bereiken. Deltares is werkpakketleider voor het beoordelen van risico's en duurzaamheid, en ook partner in andere werkpakketten en casestudies.
De innovatieve aanpak van het NINFA project - een AI-model voor grondwater - heeft als doel de overgang naar een effectiever besluitvormingssysteem voor grondwaterbeheer te maken door de kennis van waterstromen, mobiliteit in situ en CEC-transformatie te vergroten en zo voorspellende modellen te ontwikkelen om de zuivering en het hergebruik van water en de kwaliteit te verbeteren.
In samenwerking met NINFA-partners en werkpakketten trekt Deltares twee van de in totaal 8 casestudies.
De Achterhoek
De Achterhoek is een regio in het oosten van Nederland in de provincie Gelderland. De Achterhoek is niet dichtbevolkt en heeft veel weilanden en natuurlandschappen uit de Romeinse tijd. De regio heeft grote bossen in Montferland en zandplaten bij Doetinchem.
Wat betreft de grondwaterkwaliteit komen droogtes de laatste jaren steeds vaker voor in dit gebied, en naar verwachting zullen ze in de toekomst ernstiger worden en vaker voorkomen als gevolg van klimaatverandering. De zomer van 2018 was een extreem voorbeeld van droogte in Nederland, met hoge temperaturen en minder dan gemiddelde neerslag waardoor er een aanzienlijk neerslagtekort ontstond.
Het effect van droogte en de maatregelen er tegen op de grondwaterkwaliteit worden onderzocht met een focus op nitraten en microverontreinigingen. Dit zal gebeuren via twee stappen.
- Ontwikkelen van een kostenefficiënte monitoringstrategie gebaseerd op de integratie van bestaande sensoren en analytische benaderingen met innovatieve instrumenten.
- Beoordelen van de bestaande bronnen en routes van grondwaterverontreiniging, hun synergetische effecten met stressoren zoals droogte en overstromingen of preventie-/mitigatiemaatregelen, door het testen en valideren van hydrogeologische en reactieve transportmodellen voor nutriënten, pesticiden en opkomende verontreinigingen uit afvalwater. Verder wordt voorgesteld om beheersscenario's op te stellen en maatregelen voor te stellen om de effecten van droogte op het grondwatersysteem te beperken.
Los Alcázares
Los Alcázares is een Spaanse gemeente in de autonome gemeenschap Murcia, in het zuidoosten van Spanje. Los Alcazares ligt aan de kust van Mar Menor, met bijna 170 km2 de grootste zoutwaterlagune van Europa en een gebied van groot ecologisch, geologisch en landschappelijk belang. De omliggende gebieden zijn bijzonder rijk aan landschappelijke waarden.
Wat betreft de grondwaterkwaliteit werd de grondwatermassa van Campo de Cartagena in juli 2020 door de Hydrografische Confederatie van de Segura uitgeroepen tot een gebied dat het risico loopt om een slechte kwantitatieve of chemische toestand te bereiken. Het gebied kent een intensieve landbouw en is een belangrijke toeleverancier voor Europese markten, vooral voor groenten tijdens de winter. Aan de vraag naar water voor irrigatie komt men door de Tajo-Segura Aquaduct (1/3 van de vraag) en grondwater (2/3 van de vraag). Dit heeft geleid tot overexploitatie van de onderste lagen van de aquifer. De bovenste aquifer, gevormd in het Quartair, die uitmondt in het Mar Menor kent dit probleem niet, eerder het tegenovergestelde. Deze bovenste lagen van de aquifer zijn sterk vervuild met nitraten, pesticiden en voedingsstoffen en wateren rechtstreeks af naar de Mar Menor, die vaak te kampen heeft met ernstige eutrofiëring met als gevolg een slechte waterkwaliteit.
In deze casestudy worden drie oplossingen getest:
- Robuuste, realtime en betaalbare sensoren worden ontwikkeld en op bepaalde locaties getest voor monitoring van het grondwater en vroegtijdige detectie van verontreinigende stoffen.
- Beoordelen van de bestaande bronnen en routes van grondwatervervuiling, hun synergetische effecten met stressoren zoals droogte en overstromingen of preventie-/mitigatiemaatregelen. Dit gebeurt door het testen en valideren van hydrogeologische en reactieve transportmodellen voor vervuilende stoffen.
- Ontwikkelen van een reeks behandelingstechnologieën, waaronder op de natuur gebaseerde oplossingen, om de uitspoeling van nutriënten, pesticiden en andere verontreinigende stoffen (metalen en antibiotica uit mest) naar het grondwater te minimaliseren.
