Aquality App: meet zelf nutriënten en verzilting

Nitraat meten

Nitraatconcentraties zijn vooral verhoogd in landbouwgebieden doordat een deel van de gebruikte mest uitspoelt. Maar hoge concentraties komen ook in stedelijk gebied voor of bij lozingen uit waterzuiveringsinstallaties. Nitraat is niet te zien, ruiken of proeven. Nitraat in oppervlaktewater zorgt voor algenbloei, wat leidt tot groen, zuurstofloos, stinkend en giftig water. Hoge nitraatconcentraties in drinkwater zijn schadelijk voor de gezondheid, bijvoorbeeld door een verhoogde kans op darmkanker.

De Aquality App maakt het mogelijk oppervlaktewater, drainwater en grondwater te meten, nitraatbronnen en –hotspots op te sporen en het effect van maatregelen te testen. Daarom is de app vooral geschikt voor mensen die beroepshalve bezig zijn met de kwaliteit van het water, zoals agrariërs, waterschappers of waterbedrijven.

De Aquality App helpt verzilting en nutriëntenverliezen op perceelniveau in kaart te brengen. Agrariërs en waterbeheerders kunnen daarmee de juiste maatregelen kiezen en vervolgens ook met de Aquality App meten of de maatregelen effectief zijn.

Joachim Rozemeijer, specialist bodem en grondwaterkwaliteit

Zout meten

De Aquality App is te gebruiken voor het meten aan verzilting. De App scant het resultaat van een EC-meter (EC ofwel elektrische geleidendheid is een maat voor zoutgehalte in een oplossing). Het is belangrijk om de zoutconcentraties in de gaten te houden vanwege mogelijke schade aan de gewassen. In droge perioden is voor irrigatie water uit de sloot of het grondwater te halen, maar dan moet dit wel zoet genoeg zijn. Door een scan te maken van een Hanna Dist4 EC-meter zijn de metingen op te slaan en te delen in de Aquality App.

Met behulp van de EC-meter, een handzaam apparaat, breng je regelmatig en bij voorkeur op vaste plekken de zoutconcentratie van het water in kaart. Alle meetgegevens worden verzameld en weergegeven in een publieke of afgeschermde database. De metingen geven inzicht in waar verzoetingsmaatregelen gewenst zijn.

Bodem Nmin meten: de Dopper-methode

Deltares en NMI-agro hebben een doe-het-zelf protocol ontwikkeld voor indicatieve metingen van minerale stikstof (Nmin) gehalten in bodem met de Aquality App. Agrariërs kunnen daarmee zelf de Nmin-voorraad in hun perceel meten en beter inschatten hoeveel stikstofbemesting er nodig is. Na de oogst kan vastgesteld worden hoeveel minerale stikstof er nog in de bodem over is. Dit Nmin-residu zal gedurende het winterseizoen grotendeels verloren gaan door uitspoeling naar grond- en oppervlaktewater. Met regelmatige metingen van de Nmin gehalten kunnen agrariërs dit residu en de stikstofverliezen minimaliseren.

Voor een bodem Nmin meting moet eerst een representatief bodemmonster gemaakt worden. Meestal gebeurd dit door een mengmonster samen te stellen uit meerdere boringen op een perceel voor de standaarddieptes van 0-30, 30-60 en/of 60-90 cm. We gebruiken een Dopper drinkfles en een keukenweegschaal om het bodemmonster in een vaste verhouding te mengen met water. Na flink schudden gebruiken we een stukje wc-papier om een helder monster uit de Dopper op te zuigen. Nadat we een druppel uit het wc-papier op een nitraatstripje gedrukt hebben kan de nitraatconcentratie met de Aquality App gemeten worden. De App rekent deze concentratie terug naar het Nmin gehalte in de bodem.

Ammonium- en fosfaatconcentraties meten

Ammonium (NH₄) en fosfaat (PO₄) zijn voedingsstoffen die zowel vanuit meststoffen als vanuit natuurlijk organisch materiaal vrij kunnen komen. Gemeten concentraties ammonium en fosfaat zijn eenvoudig handmatig in de Deltares Aquality App in te voeren en op de slaan. Er bestaan verschillende testkits voor het meten van ammonium- en fosfaatconcentraties in water. We bevelen de Hanna checkers aan voor gebruik in combinatie met de Aquality App.