Nieuwe versie bodemdalingskaarten maken klimaateffect inzichtelijk

Gepubliceerd: 14 november 2017

Nederland zakt al 1000 jaar door menselijke activiteiten en zal de komende decennia blijven zakken als er geen maatregelen worden genomen. Door bodemdaling ontstaat schade aan (spoor)wegen, dijken, leidingen, de openbare ruimte en gebouwen. Ook de schade door wateroverlast en het overstromingsrisico nemen toe. De kosten die gepaard gaan met deze schade zijn nu al hoog en zullen toenemen in de toekomst. De nieuwe kaarten zijn nauwkeuriger, gebruiksvriendelijker en laten zien hoeveel daling er in een gebied tot 2050 optreedt als er geen beperkende maatregelen worden getroffen.

Nederland in 2050

“Voor het eerst kun je nu in hoger detail zien hoeveel daling er optreedt in een gebied tot 2050 als er geen beperkende maatregelen worden getroffen”, vertelt Gilles Erkens bodemdalingsexpert bij Deltares. “Door voorspelde klimaatveranderingen zakken in Nederland grondwaterstanden dieper uit en neemt de oxidatiesnelheid van veen toe. Het effect hiervan is extra bodemdaling bovenop de bodemdaling door waterbeheer en gaswinning en dit wordt op een aparte kaart getoond. Het is belangrijk dat deze informatie toegevoegd is aan de klimaateffectatlas, zodat alle relevante informatie bij elkaar staat voor gebruikers.” De data is voor iedereen toegankelijk en is een logisch startpunt voor het uitvoeren van een klimaatstresstest. Bodemdaling is belangrijk voor gemeenten om mee te nemen in hun klimaatstresstest omdat door bodemdaling de gevoeligheid van een gebied veranderd door klimaatveranderingen.

De kaarten worden gepresenteerd in een toegankelijke viewer, waardoor je makkelijker kunt inzoomen op een specifiek gebied. Doordat we continue werken aan de data nauwkeuriger maken en bodemdalingsmodellen verbeteren kun je nu inzoomen tot op stadsniveau.

Voorspelde bodemdaling door gaswinning en lage grondwaterstanden (zonder beperkende maatregelen). De zwarte cirkel geeft de aanvullende daling in 2050 (in cm) weer door klimaatverandering volgens het WH-scenario

Oorzaken van bodemdaling één kaart

Gaswinning (maar ook de winning van andere delfstoffen), lage grondwaterstanden en het ophogen van het gebied door het aanbrengen van zand zijn de belangrijkste oorzaken dat Nederland nog altijd zakt. Door deze oorzaken van bodemdaling in één kaart te presenteren wordt het voor beleidsmakers en bestuurders, maar ook bedrijven en huiseigenaren, duidelijk waarom de bodem daalt in bepaalde gebieden. De kaart geeft aan waar slappe grond in Nederland aanwezig is en gevoelig is voor bodemdaling.

Bodemdaling na ophoging van stedelijk gebied

In stedelijk gebied is, naast drainage van slappe grond, ook bodemdaling (zetting) door ophogingen een belangrijke oorzaak. De aanleiding voor een ophoging is vaak het optreden van bodemdaling, al dan niet als gevolg van een ophoging in het verleden. Nieuwe stedelijke gebieden op slappe bodem worden vrijwel altijd opgehoogd voordat ze worden bebouwd. Om inzicht te krijgen in de gevoeligheid van gebieden voor ophogingen is een aparte kaart gemaakt. Het laat zien dat een ophoging van 1 meter zand in gebieden met dikke pakketten veen en klei in bepaalde steden tot forse bodemdaling leidt.

Klimaateffectatlas

De klimaateffectatlas geeft een eerste indruk van de (toekomstige) dreigingen van overstromingen, wateroverlast, droogte en hitte in een gebied. Stichting Climate Adaptation Services coördineert en beheert de Klimaateffectatlas, de bodemdalingskaarten in de atlas zijn gemaakt door Deltares, TNO-GDN en Wageningen Environmental Research. Kijk op http://www.klimaateffectatlas.nl voor meer informatie.