Spanjaards Duin een nieuw duingebied
Spanjaards Duin is een nieuw duingebied van 40 ha aan de Delflandse kust bij ’s Gravezande. Het gebied is in 2009 aangelegd met suppletiezand van de Noordzeebodem, om waardevolle duinnatuur op te laten ontwikkelen. Het dient als compensatie voor de uitbreiding van de Haven van Rotterdam (Maasvlakte 2). Spanjaards Duin is het eerste voorbeeld in Nederland waar nieuwe duinen zijn aangelegd met natuur als hoofddoelstelling. Daarom zijn monitoring en zorgvuldig beheer erg belangrijk om de doelstellingen te behalen. Rijkswaterstaat heeft vanaf de start van dit project Deltares als adviseur ingeschakeld voor de monitoring en het beheer van dit bijzondere gebied.
Compensatie voor Maasvlakte 2
In de Natura 2000 gebieden Voornes Duin en Solleveld & Kapittelduinen komen twee waardevolle duinhabitats veel voor: kalkrijke grijze duinen en vochtige duinvalleien. Deze duinhabitats zijn echter ook kwetsbaar en staan onder druk door de uitbreiding van de Haven van Rotterdam en de verhoogde stikstofuitstoot die daarmee gepaard gaat. Daarom hebben het Havenbedrijf Rotterdam, Rijkswaterstaat en het Zuid-Hollands Landschap samengewerkt om Spanjaards Duin te realiseren, als compensatie voor de effecten van verhoogde stikstofdepositie op de grijze duinen en vochtige duinvalleien in Natura 2000 gebieden.
Gebruik van natuurlijke processen
Na de aanleg in 2009 met 6 miljoen m3 suppletiezand, was het aan de natuur om het gebied vorm te geven met wind, regen en de vestiging van planten. Onder de juiste omstandigheden en met zorgvuldig beheer kunnen planten die horen bij een vochtige duinvallei of grijs duingrasland zich vestigen in het gebied. De compensatie zou in 2033 gereed moeten zijn, wanneer de tweede Maasvlakte naar verwachting in zijn geheel in gebruik is. Er zijn harde afspraken gemaakt waaraan het nieuwe duingebied moet voldoen: zes hectare vochtige duinvallei en tien hectare grijze duinen, plus een groeiplaats van de groenknolorchis.
Monitoringprogramma
In een aangelegd duingebied is het altijd spannend of de natuur zich ook houdt aan de afspraken die we als mens hebben gemaakt. De ontwikkelingen zijn daarom sinds de aanleg nauwkeurig gemonitord. Er worden metingen verricht aan grondwater, zanddynamiek, en vegetatieontwikkeling. De resultaten worden gebruikt om te onderzoeken of de doelhabitats in 2033 kunnen worden behaald, of dat het beheer moet worden bijgestuurd. Samenwerking tussen de Haven van Rotterdam, Rijkswaterstaat, Deltares, Provincie Zuid-Holland, het Zuid-Hollands Landschap, RoyalHaskoningDHV en diverse kennisinstituten en adviesbureaus zorgen samen voor een succesvolle integrale aanpak. Deze partijen bespreken de monitoringsresultaten, alternatieve ingrepen en details van de ontwerpen. Dit resulteert in een gedragen beslissing, zelfs onder hoge druk.
Lessen voor andere projecten
De ervaring en de data van het Spanjaards Duin project zijn al gebruikt voor andere ingrepen langs de Nederlandse kust, zoals de Zandmotor en de Hondsbossche Duinen. Het projectteam heeft ook alle data vrij beschikbaar gesteld, waardoor ze gebruikt kunnen worden door alle stakeholders en bijdragen aan een beter begrip van het Nederlandse kustsysteem.
