Afleiding van Qh-relaties en Qf-relaties in rivieren : onderzoekstrends en reflectie op de praktijk

Rijkswaterstaat gebruikt statistische modellen om uit gemeten waterstanden in rivieren afvoer te bepalen. Dit is nodig, omdat afvoer vaak niet continue kan worden bepaald uit stroomsnelheidsmetingen. Een relatie tussen afvoer (Q) en waterstand (h) stelt ons in staat om de afvoer te schatten, ook wanneer er geen stroomsnelheidsmeting niet beschikbaar is. Dergelijke Qh-relaties en Qf-relaties (functies met correcties) zijn opgesteld op verschillende locaties in de rivieren die bij Rijkswaterstaat in beheer zijn. De afvoer gegevens gebaseerd op deze relaties worden veel gebruikt. De vorm van de relaties wordt doorgaans bepaald door een sterk versimpelde stromingsvergelijking, waarbij aannames worden gedaan die in de praktijk vaak geschonden worden. In deze studie hebben we een overzicht gegeven van de afleiding van relaties voor locaties in de Rijn en Maas. We stelden enkele beperkingen vast van de huidige methodiek: 1) Momenteel worden de Qh-relaties en Qf-relaties niet gevalideerd, waardoor de meerwaarde van de toegevoegde complexiteit (correcties) niet kan worden aangetoond en de voorspellende waarde onbekend is. 2) Er is een sterke wederzijdse afhankelijkheid tussen Qf-relatie en het numeriek model, waardoor er geen zuivere lijn is tussen de ‘waarheid’ en het numeriek model, en actualisatie van de Qf-relatie erg arbeidsintensief is. 3) Er is geen uniforme aanpak voor datavalidatie, waardoor de herkomst en onzekerheid van de data waarop de Qf-relaties worden gebaseerd onduidelijk is. Bovendien vindt bij Eijsden en Borgharen-dorp geen continue afvoermeting plaats. 4) De Qf-relaties zijn erg complex en onderling inconsistent, waardoor de operationele kennis over de relatie is versnipperd en het moeilijk is om te achterhalen hoe de methode in de praktijk wordt gebruikt. Los van de huidige beperkingen, merken we op dat in verschillende studies probabilistische methoden worden gebruikt die veel van bovenstaande beperkingen kunnen aanpakken.