Milieuvreemde stoffen onder de loep
Expert(s) |
Rianne van den Meiracker
Wat gebeurt er met stoffen die niet van nature in ons milieu thuishoren? Die vraag fascineert Rianne van den Meiracker al sinds haar kinderjaren. Inmiddels is ze onderzoeker milieuvreemde stoffen in het grond- en oppervlaktewater bij Deltares en werkt ze dagelijks aan het ontrafelen van de routes, effecten en oplossingen voor deze stoffen in water en bodem.
Gewasbeschermingsmiddelen vragen terecht onze aandacht
Milieuvreemde stoffen is een breed begrip. Gewasbeschermingsmiddelen en PFAS zijn vaak in het nieuws en vragen heel terecht onze aandacht. Het zijn geen natuurlijke stoffen, maar chemisch en door de mens gemaakt.
"Als je een bloemenveld ziet dan denk je wat prachtig, je denkt er niet bij na dat er vaak gebruik gemaakt wordt van gewasbeschermingsmiddelen om deze bloemen nog effectiever te kunnen telen. Deze middelen verspreiden zich door de lucht, door en over de bodem en uiteindelijk ook in het water."
"Wij brengen die mogelijke routes door bodem en water in kaart, al dan niet omdat er ergens een overschrijding van de norm wordt geconstateerd. Dat helpt beheerders om maatregelen te nemen daar waar dat het meeste zin heeft. Want eenmaal in de natuur hebben deze middelen ongewenste effecten. De natuurlijke flora en fauna is er vaak niet tegen bestand. De waterkwaliteit gaat achteruit en de stoffen breken vaak niet zomaar af. Ook zolang nog niet bekend is of er gezondheidseffecten voor mensen zijn, vinden we liever niet te veel bestrijdingsmiddelen in water, bodem en lucht.
In haar projecten werkt Van den Meiracker nauw samen met diverse waterschappen en hun laboratoria maar ook met verschillende kennisinstituten zoals het RIVM.
Probeer net als ik, maar dan vanuit je eigen rol, verantwoordelijkheid te nemen voor de kwaliteit van ons water- en bodemsysteem.
Rianne van den Meiracker, onderzoeker milieuvreemde stoffen
PFAS meten, begrijpen en beheersen
Sinds 2019 doet Deltares onderzoek naar PFAS, een groep chemische stoffen die zich hechten aan de waterbodem en moeilijk afbreken. Tijdens een grote meetcampagne in het Rotterdamse havengebied onderzocht Deltares hoe PFAS vrijkomen bij baggerwerkzaamheden en zich verspreidt in het watersysteem.
"Ik zit gelukkig niet het hele jaar op kantoor en mag soms mee het veld in. Zoals tijdens een grote meetcampagne in het Rotterdamse Havengebied waarbij we onderzoek deden naar PFAS-stoffen in de waterbodem. De PFAS hechten zich aan de waterbodem die in het havengebied regelmatig wordt gebaggerd. Vraag is of die PFAS dan weer vrijkomen en zo ja op welke diepte. Een dergelijk onderzoek zorgt er uiteindelijk weer voor dat we ook over de verspreiding van PFAS door het water- en bodemsysteem meer kennis krijgen. Dat was de reden waarom zowel Rijkswaterstaat, het Havenbedrijf, als het baggerbedrijf aan deze campagne meewerkten. Dit is kennis die zij uiteindelijk gaan toepassen." vertelt Van den Meiracker.
Zonnebloemen op de campus
Daarnaast werkt Deltares aan innovatieve saneringsmethoden, zoals het gebruik van planten (zoals zonnebloemen, wilgen en riet) om PFAS uit het milieu op te nemen. Op de campus in Delft laten we zonnebloemen groeien die veel water opnemen. Dit is belangrijk voor het saneren van oude industrieterreinen. "Daar zit vaak nog van alles in de bodem en het grondwater, waaronder ook PFAS. We kijken of we het grondwater sneller schoon kunnen krijgen door de wortels van planten te gebruiken. Dat doen we op een grootschalige saneringslocatie waar het met PFAS verontreinigde grondwater wordt gebruikt om de planten te bewateren.
"Op onze campus doen we momenteel ook een gereguleerd experiment, waarbij we alleen zonnebloemen gebruiken. Zonnebloemen zijn snelgroeiende planten en hebben de potentie om in korte tijd veel PFAS op te nemen. Zo onderzoeken we gecontroleerd onder welke omstandigheden het resultaat het beste is. Het idee is om hiermee versneld resultaten te krijgen die vervolgens toegepast kunnen worden op de saneringslocatie. Op die manier proberen we met natuurlijke oplossingen het (grond)water, de bodem en uiteindelijk ook de omgeving van zo'n terrein te verbeteren."
Probeer net als ik, maar dan vanuit je eigen rol, verantwoordelijkheid te nemen voor de kwaliteit van ons water- en bodemsysteem.
Rianne van den Meiracker, onderzoeker milieuvreemde stoffen
Deltares nodigt kennisinstellingen, overheden en laboratoria dan ook uit om samen te werken aan het beter begrijpen en beheersen van milieuvreemde stoffen.
