Nieuwe methode om zeespiegel nauwkeurig te bepalen
Deltares en HKV lijn in water hebben tussen 2016 en 2018 in opdracht van Rijkswaterstaat gewerkt aan een nieuwe methode om de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust nauwkeuriger te bepalen. De conclusie is dat de zeespiegel de afgelopen 128 jaar met 1,86 mm per jaar (18,6 cm per eeuw) is gestegen en dat de stijging niet significant is versneld.
Let op: dit bericht is door recent onderzoek gedateerd. Met de Zeespiegelmonitor 2022 geeft Deltares een update van de resultaten. De zeespiegel blijkt sinds 1993 sneller te stijgen: met 2,9 mm per jaar in plaats van met 1,86 mm per jaar.
Nederland kent een lange geschiedenis in het systematisch meten van de zeespiegel (ieder uur sinds 1700), de zeebodem en de kusttopografie. Deze metingen, die worden uitgevoerd door Rijkswaterstaat, dragen bij aan doelmatig kustbeheer en worden onder andere gebruikt ter ondersteuning van de jaarlijkse zandsuppleties langs de Noordzeekust.
Door een combinatie van metingen, satellietwaarnemingen, modelberekeningen en bestudering van archieven zijn de onderzoekers tot nauwkeurigere gegevens gekomen over de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust. Nieuw in deze methode is dat door de combinatie van alle informatie beter dan vroeger de bijdrage van verschillende componenten zoals bodemdaling, wind en getij, aan de stijging kunnen worden aangetoond.
Periode 1890 – 2017
Uit de nieuwe methode kan worden geconcludeerd dat de zeespiegel, over de periode 1890 tot en met 2017, met 18,6 cm per eeuw is gestegen tot 6 cm boven NAP. Terugkijkend naar het verleden is er geen sprake van een versnelde zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust. Ook blijkt dat een deel van de gemeten zeespiegelstijging wordt veroorzaakt door bodemdaling (die is 4,5 cm per eeuw).
Sterke daling in 2018
Fedor Baart (kustexpert Deltares): “Wat verder opviel is dat in het jaar 2018 de gemiddelde zeespiegel langs de Nederlandse kust met 7,2 cm is gedaald ten opzichte van de gemiddelde stand in 2017. Dat is de grootste daling sinds 1996. In 2017 stond de zeespiegel relatief hoog vanwege twee grote noordwesterstormen (half januari en eind oktober), die het zeeniveau opstuwden richting de kust. In 2018 hadden we twee lange periodes met oostenwind, waardoor de waterstand lager werd.
Robin Nicolai (senior adviseur HKV): “De methode haalt dit verband tussen wind en zeewaterstand feilloos uit de gegevens”. De lange periode van droogte in 2018 heeft weinig invloed op de gemiddelde zeespiegelstand gehad.
Vergelijking met wereldwijde zeespiegelstijging
De zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust is lager dan de wereldwijde zeespiegelstijging (32 cm per eeuw over de periode 1993 t/m 2017). De onderzoekers laten in detail zien hoe de Nederlandse en wereldwijde zeespiegel op elkaar aangesloten kunnen worden en hoe het verschil kan worden verklaard.
Deze aansluiting is complex. Dat komt door verschillende methoden hoe de zeespiegelstand gemeten wordt en doordat wereldwijd de zeespiegelstijging van plaats tot plaats verschilt. De zeespiegelstijging wordt in Nederland al sinds 1700 gemeten. De satellieten, die voor de bepaling van de wereldwijde zeespiegel vaak gebruikt worden, zijn in 1993 begonnen met meten.
In Nederland meten we ten opzichte van het NAP, terwijl de globale zeespiegel vanaf 1993 ten opzichte van de eerste satellietmetingen wordt gerapporteerd. De Nederlandse gemeten zeespiegel bevat correcties voor lokale bodemdaling en de globale bevat een correctie voor de daling van de oceaanbodem.
Een belangrijke factor waardoor de zeespiegelstijging in Nederland lager is dan wereldwijd, is dat door het zwaartekrachteffect het ijs dat smelt en afkalft op Groenland niet bij Nederland terechtkomt. Dat de Nederlandse zeespiegel in de toekomst sneller kan stijgen is een scenario waarmee rekening gehouden wordt. Oorzaak hiervoor is dat het ijs op Antarctica steeds sneller afbreekt en smelt en onze kant op kan komen.
