CoCliCo: een digitale sprong voorwaarts in kustveiligheid

• Hoe een Europees platform helpt om de risico’s van zeespiegelstijging inzichtelijk te maken.

Van abstracte dreiging naar concrete inzichten

De zeespiegel stijgt. Maar wat betekent dat concreet voor een stad als Valencia, een havengebied in Italië of een laaggelegen polder in Nederland? De potentiële impact van overstromingen is een grote zorg voor Europa, omdat veel infrastructuur zich dicht bij de kust of in laaggelegen gebieden bevindt.

CoCliCo Services – voluit Coastal Climate Core Services – is een digitale klimaatdienst die complexe klimaatdata vertaalt naar begrijpelijke kaarten, grafieken en scenario’s. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld zien hoeveel procent van een gemeente overstroomt bij een bepaald klimaatscenario, hoeveel mensen of gebouwen daarbij betrokken zijn, en wat de potentiële economische impact zou kunnen zijn. Deze inzichten helpen beleidsmakers, steden en andere stakeholders om tijdig maatregelen te treffen en risico’s te beperken.

Het platform is geen real-time waarschuwingssysteem, maar een zogeheten “pre-cooked” tool: alle data zijn vooraf verwerkt en gepresenteerd in overzichtelijke lagen. Daarmee is het uitermate geschikt voor langetermijnplanning en beleidsvorming.

Rijkswaterstaat en de waterschappen werken continu aan het in beeld brengen van de huidige en toekomstige waterveiligheidsrisico’s. In de toekomst kan daarbij gebruik gemaakt worden van de technieken ontwikkeld in CoCliCo.

Quirijn Lodder, adviseur waterveiligheid bij Rijkswaterstaat

“We wilden de impact van klimaatverandering tastbaar maken,” zegt Arjen Luijendijk, expert en projectleider CoCliCo bij Deltares. “Niet alleen voor wetenschappers, maar juist voor beleidsmakers en inwoners van steden. Als je kunt laten zien wat er kan gebeuren bij een bepaald scenario, dan kun je ook echt iets in beweging zetten.”

Deltares als spin in het web

Deltares speelde een centrale rol in het project en ontwikkelde het hart van het platform: de web viewer, de onderliggende cloud architectuur en de koppeling met gebruikersverhalen.

“We waren echt de spin in het web,” vertelt Etienne Kras, onderzoeker bij Deltares. “We hadden contact met zowel de technische ontwikkelteams, dataleveranciers als de eindgebruikers. Dat stelde ons in staat om het platform echt vanuit hun behoeften te ontwerpen.” Het resultaat is een digitale service die niet alleen technisch robuust is, maar ook afgestemd op de informatiebehoefte van beleidsmakers en bewoners.

Een belangrijk uitgangspunt was gebruiksvriendelijkheid. In plaats van een overdaad aan data, koos het team ervoor om alleen die datasets op te nemen die relevant zijn voor het verhaal dat het platform wil vertellen. Denk aan overstromingskaarten, bevolkingsprojecties, infrastructuurgegevens en kosten-batenanalyses van adaptatiemaatregelen.

In de echte wereld zijn er geen harde grenzen tussen gevaren en effecten, tussen korte en lange tijdschalen, alles is naadloos met elkaar verbonden. Een platform als CoCliCo is een stap voorwaarts om deze onderwerpen echt samen te brengen in onze analyses van kustuitdagingen en plannen.

Bart van den Hurk, Wetenschappelijk directeur bij Deltares en klimaatexpert binnen CoCliCo.

Wetenschap die werkt

Wat CoCliCo bijzonder maakt, is de integratie van data en scenario’s over de hele linie. De hele keten van een risico assessment – van zeespiegelprojecties tot economische schade – zijn gebaseerd op dezelfde parameters en tijdshorizonten. Dat zorgt voor consistentie en maakt het mogelijk om gebieden met elkaar te vergelijken. Zo kunnen beleidsmakers in verschillende landen of regio’s samenwerken aan gedeelde uitdagingen.

Het platform is bovendien FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable), cloud-based en schaalbaar. Onderzoekers kunnen zelfs via een ‘workbench’ direct met de ruwe data aan de slag, terwijl beleidsmakers gebruik kunnen maken van de interactieve viewer. Daarmee slaat CoCliCo een brug tussen wetenschap en besluitvorming.

“Het mooie is dat alle lagen in het platform met elkaar praten,” legt Arjen uit. “Je kunt dus niet alleen zien waar het risico zit, maar ook wat het betekent voor mensen, gebouwen en infrastructuur. Dat maakt het krachtig voor besluitvorming.”

Impact en momentum

Binnen drie weken na lancering trok het platform al 1.400 gebruikers. Analytics tonen een brede interesse vanuit verschillende Europese locaties. “We zagen direct activiteit vanuit steden als Malmö, waar klimaatadaptatie hoog op de agenda staat,” aldus Etiënne. “Dat bevestigt dat we iets hebben gebouwd dat echt leeft.”

Het platform bevindt zich op Technology Readiness Level (TRL) 6: een werkend prototype dat al functioneert in een realistische setting, maar nog verder wordt doorontwikkeld. Dankzij integratie in het European EDITO programme blijft het platform de komende jaren beschikbaar en wordt het verder doorontwikkeld. Deltares onderzoekt daarnaast hoe het platform als basis kan dienen voor consultancy en advies, bijvoorbeeld voor steden die zich willen wapenen tegen zeespiegelstijging.

We hebben niet alleen een platform gebouwd, maar een fundament gelegd voor betere beslissingen over onze kwetsbare kusten, gebruikmakend van de laatste digitale mogelijkheden.

Arjen Luijendijk, Deltares

Het project bouwt voort op eerdere ervaringen, zoals BlueEarth Data. Hoewel dat project is afgerond, heeft het waardevolle inzichten opgeleverd die direct hebben bijgedragen aan het succes van CoCliCo. De kennis, de technische architectuur en de stakeholderbenadering zijn doorontwikkeld en geïntegreerd in het huidige platform.

Deltares als kennispartner

CoCliCo is ontworpen voor zowel technische als niet-technische gebruikers. Deltares biedt advies aan op basis van de kennis en data uit het platform. Gemeenten, havens, nationale overheden en verzekeraars kunnen direct aan de slag met scenario’s, risicoanalyses en verkenning van adaptatiestrategieën.

We merken dat er veel behoefte is aan toegankelijke tools die gebaseerd zijn op robuuste wetenschap,” zegt Etienne. “Met CoCliCo bieden we precies dat: een brug tussen data en doen.”