Noord-Zuidlijn, ondersteuning bij risicogestuurde aanpak
Deltares is al jarenlang betrokken bij de Noord-Zuidlijn in Amsterdam als strategisch adviseur met ‘second opinions’ over plannen en ontwerpen. Sinds de calamiteiten bij de bouw van het station Vijzelgracht in 2008, ondersteunt Deltares de Dienst Metro ook bij de toepassing van een risicogestuurde aanpak - een duidelijke andere, proactieve rol dicht op de dagelijkse uitvoering. Deltares heeft door de consequente toepassing van de risicogestuurde aanpak en specialistische kennis ertoe bijgedragen dat het vertrouwen van Amsterdam na de calamiteiten is teruggewonnen en beheerst is doorgebouwd.
Geotechnische risico’s
Het is belangrijk om te bepalen hoe je om moet gaan met onzekerheid. Voor de Dienst Metro beoordeelt Deltares of de geotechnische risico’s in alle fasen van het bouwproces acceptabel zijn. Deltares kijkt bijvoorbeeld naar de uitgangspunten voor het ontwerp, maar ook hoe het ontwerp wordt vertaald naar de werkplannen van de aannemer, wat en hoe er wordt gemonitord en welke maatregelen achter de hand worden gehouden.
Eigenlijk stelt Deltares steeds de vraag ‘wat als?’ Wat als er: een bentoniet insluiting zit bij een voeg van de diepwanden/monitoringwaarden worden overschreden/ wellen ontstaan in een bouwput?
In de stations wordt tot 30 meter diep afgegraven, wat gepaard gaat met allerlei geotechnische risico’s. Er is dus veel aandacht vereist voor risicobeheersing waar Deltares een proactieve rol in speelt.
Rekenmodel
Samen met het Adviesbureau Noord-Zuidlijn is onder meer een rekenmodel ontwikkeld voor het verticale evenwicht van de diepe stations. Met een probabilistische aanpak en een optimale afstemming tussen ontwerp en uitvoering zijn de nadelen (kosten en planning) geminimaliseerd.
Alertheid in de uitvoering
Deltares is ook te hulp geroepen bij het beoordelen van situaties tijdens de uitvoering, zoals bij station Vijzelgracht. Daar zijn met succes vrieslansen aangebracht om lekkages te voorkomen. Vooraf waren mogelijke scenario’s met het dagelijks toezicht en de aannemer besproken en maatregelen al vastgesteld. Door bij afwijkingen direct ter plaatse te kijken, kon snel worden beoordeeld of deze plannen daadwerkelijk de juiste maatregelen bevatten.
Omgevingseffecten
Om de omgevingsbeïnvloeding te kunnen meten, zijn op allerlei gebouwen en in de grond meetinstrumenten aangebracht. In overleg met de Dienst Metro analyseren we de meetgegevens of de effecten binnen de marges blijven. Als we vermoeden dat omgevingseffecten te groot worden, adviseren we welke aanvullende maatregelen het meest geschikt zijn. Denk aan ‘compensation grouting’ om te grote zettingen te voorkomen. De betrokkenheid van de onafhankelijke Deltares experts blijkt ook een belangrijke rol te spelen bij het terugwinnen van omgevingsvertrouwen.
Lessen voor de toekomst
Na zoveel jaren van advisering zijn al belangrijke lessen uit het project geleerd. We houden hierover zoveel mogelijk het overzicht en delen deze weer op (inter)nationale bijeenkomsten en publicaties zodat anderen hier ook voordeel mee kunnen doen. Niet iedereen bouwt een NoordZuidlijn, maar er zijn wel steeds meer complexe binnenstedelijke projecten. Dan komt die kennis weer goed van pas.
Een voorbeeld van een project waar we onze kennis toepassen is de aanleg van een 23 km lange metrolijn in Tel Aviv, wat gerealiseerd wordt door Royal HaskoningDHV. We dragen bij dit project bij met specialistische kennis en de risico gestuurde aanpak.
