Nieuwe methode helpt regio’s klimaatrisico’s gericht te prioriteren
Expert(s) |
Ted Buskop
Klimaatverandering zorgt voor steeds vaker extreem weer en daardoor mogelijke overstromingen. De schade is vaak niet alleen lokaal: ook bedrijven en economische ketens kunnen ontregeld raken. Dat maakt het herstel na een ramp extra lastig. Tegelijk is het moeilijk te voorspellen hoe het klimaat en de samenleving zich precies zullen ontwikkelen. Voor regionale bestuurders is het daarom belangrijk om slimme keuzes te maken: waar zijn de risico’s het grootst, en waar zet je je middelen het beste in?
Een nieuw onderzoek van Deltares, de Vrije Universiteit Amsterdam en het International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA) biedt een oplossing. In het wetenschappelijke tijdschrift Earth’s Future presenteren de onderzoekers een innovatieve methode die helpt om klimaatrisico’s op regionaal niveau beter te begrijpen en te prioriteren.
Het combineren van mogelijkheid en zekerheid
De kern van de methode is het combineren van twee benaderingen: probabilistische analyses (waarschijnlijkheid van extreme gebeurtenissen) en storylines (plausibele toekomstscenario’s). Door deze te integreren ontstaat een zogeheten plausibilistische aanpak, waarbij mogelijkheden en zekerheden worden gecombineerd. De methode maakt het verder mogelijk om niet alleen directe overstromingsrisico’s in kaart te brengen, maar ook de indirecte, economische gevolgen die via sectorale ketens kunnen optreden.
De methode is succesvol toegepast op het stroomgebied van de Lielupe-rivier in Letland en Litouwen. Daar bleek dat sommige gebieden en sectoren in vrijwel alle scenario’s kwetsbaar blijven. Zulke robuuste inzichten zijn van grote waarde voor beleidsmakers die adaptatiemaatregelen moeten prioriteren.
Brede toepassing en open data
Wat deze aanpak bijzonder maakt, is dat er gebruik wordt gemaakt van vrij beschikbare mondiale datasets en modellen, maar tegelijkertijd ruimte biedt voor lokale verfijning. Zo kunnen regionale beleidsmakers en waterbeheerders de methode toepassen met eigen data, bijvoorbeeld over geplande bouwprojecten of lokale economische ontwikkelingen.
De onderzoekers benadrukken dat klimaatrisico’s niet alleen afhangen van het weer, maar ook van hoe de samenleving zich ontwikkelt. In sommige scenario’s stijgt de waarde van gebouwen in overstromingsgevoelige gebieden met 375%, terwijl krimpende sectoren zoals de bouw onder grote druk komen te staan door de vraag naar herstel. Als die sectoren niet kunnen opschalen, ontstaan er knelpunten die het herstel vertragen en maatschappelijke ontwrichting vergroten.
Praktisch hulpmiddel voor adaptatie
Het doel van de nieuwe methode is niet om exacte voorspellingen te doen, maar om beleidsmakers te helpen bij het maken van goed onderbouwde keuzes. Door inzicht te geven in waar risico’s samenkomen, bijvoorbeeld een toename van extreme neerslag én een sterke groei van kwetsbare bebouwing, kunnen middelen gericht worden ingezet.
De onderzoekers hopen op deze manier dat de aanpak bijdraagt aan een weerbaarder Nederland en Europa. De methode is breed toepasbaar en kan ook worden ingezet voor andere klimaatrisico’s, zoals droogte of hittestress.
“We willen met deze methode onzekerheid niet wegduwen, maar juist benutten om beter te kunnen handelen,” aldus Ted Buskop (hoofdauteur en onderzoeker Deltares). “Door te werken met plausibele toekomstbeelden en probabilistische analyses ontstaat een krachtig instrument voor regionale besluitvorming. Je kunt goed zien welke gebieden en sectoren altijd kwetsbaar zijn, welke mogelijk, en welke niet."
