Plasticvervuiling is inmiddels wereldwijd een groot maatschappelijk probleem. Met name door de lineaire economie, de overdaad aan plastic verpakkingen, inadequate regelgeving, slechte afvalverwerking en ons eigen gedrag wordt dit probleem steeds maar groter. Per minuut komt er een vrachtwagen plastic in ons milieu terecht. Een circulaire aanpak voor productie en gebruik is belangrijk. Maar wat te doen met het plastic dat al in water en bodem zit?
Veel landen stellen al maatregelen in. Ze verbieden het eenmalig gebruik van plastic of sluiten zich aan bij de VN-afspraak die net als Europa’s green deal inzet op zoveel mogelijk circulair plastic gebruik. Voor plastic zijn ook de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN 11, 12 +14 belangrijke doelstellingen. Door meer (lokaal) onderzoek komt niet alleen de mate van vervuiling maar ook bijkomende problemen voor waterveiligheid en zekerheid in beeld.
Deltares werkt samen met anderen aan een ‘van bron tot zee’ aanpak. Door plastic te meten, monitoren en te modelleren laten we aan overheden, bedrijven of andere maatschappelijke organisaties zien waar, welke maatregelen succesvol zijn. Deze feitelijke informatie over hotspots helpt hen bij besluiten en communicatie. Dit deden we bijvoorbeeld met de Wereldbank voor de overheid in Indonesië en Thailand.
Voor opruimacties van plastics kijken we samen met bijvoorbeeld ESA hoe we plastics op grote afstand kunnen terugvinden op zee. Door bijvoorbeeld satellieten zijn grote gebieden herhaald in kaart te brengen. Gezamenlijk proberen we dit eerst uit in onze golf- en stromingsfaciliteiten zodat we zeker weten welke techniek het best presteert.
In het Europese project MAELSTROM onderzoeken we de effectiviteit van innovatieve opruimtechnieken in rivieren zoals bubbelschermen en robots. Hier wordt samengewerkt met regionale overheden die helpen met data en geschikte onderzoeklocaties.
Het eerlijke antwoord is dat we niet zeker genoeg zijn. Daarom bestuderen we samen met anderen hoe ver de schadelijke effecten van plastic reiken. In het programma MOMENTUM van ZonMw bijvoorbeeld onderzoeken we samen met universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven wat de medische gevolgen zijn van de plastic vervuiling. Eerste laboratoriumresultaten laten plastic in het bloed en organisch weefsel zien. Meer kennis hierover is daarom nodig.
Zoals gezegd begint plastic vervuiling vaak op land. Ook in de (water)bouw wordt veel gebruik gemaakt van plastic en geokunststoffen, als inpak- of bouwmateriaal. Bij het uiteenvallen ontstaan kleinere plastic deeltjes die in ons grond- en oppervlaktewater terecht komen. Nano- en microplastics zijn niet met het blote oog te zien en niet goed te verwijderen. Zo komen er ook steeds meer chemische stoffen in het milieu terecht. Om deze kennis te kunnen delen met makers en gebruikers van geokunststoffen is een onderzoeksprogramma gestart.
