Zoetwaterbeschikbaarheid binnen het Deltaprogramma
De deltabeslissing Zoetwater, onderdeel van het Deltaprogramma, moet ervoor zorgen dat nu en in de toekomst voldoende zoet water beschikbaar is voor essentiële toepassingen zoals drinkwater en landbouw. Deltares verzorgde in het Deelprogramma Zoetwater, dat de deltabeslissing voorbereidde, de kwantitatieve onderbouwing van toekomstscenario’s. Ook identificeerden we kansrijke oplossingen door de effecten van maatregelen op wateraanbod, waterverdeling en watervraag in beeld te brengen.
De vraag naar zoet water in Nederland neemt toe. Uit onder meer onderzoek van het KNMI blijkt dat door klimaatverandering de beschikbaarheid ervan in de toekomst kan afnemen. De deltabeslissing Zoetwater geeft aan hoe het beschikbare water verdeeld wordt tijdens droge periodes en welke maatregelen nodig zijn om de aanvoer van zoet water robuuster te maken en/of de watervraag te verminderen.
Klimaat en maatschappij
In het Deltaprogramma zijn klimaatscenario's gecombineerd met socio-economische ontwikkelingen zoals verstedelijking, veranderende landbouw en bevolkingsgroei. Daardoor is voor het eerst een totaaloverzicht van de plausibele toekomstige ontwikkelingen van de zoetwatervoorziening beschikbaar. Daarbij zijn de gevolgen voor alle groepen zoetwatergebruikers betrokken, van huishoudens tot landbouw en industrie. Uit de verkenning van Deltares bleek dat klimaatverandering vele malen grotere gevolgen heeft dan socio-economische ontwikkelingen. De adaptatie-strategie is hierop door de Deltacommissaris aangepast.
Meerdere tools
Met gedetailleerde berekeningen uit het Deltamodel zijn de knelpunten in de zoetwatervoorziening in kaart gebracht. Deltares ontwierp vervolgens een eenvoudiger rekentool, afgeleid van het Deltamodel. Hiermee konden in korte tijd heel veel maatregelen worden doorgerekend, waarbij bijvoorbeeld alleen rekening gehouden werd met grote gebruikers als landbouw. Uit de quick scans van de rekentool zijn de meest kansrijke maatregelen gefilterd, die daarna zijn doorgerekend met het complexe Deltamodel voor het definitieve advies.
Joint factfinding
In het deelprogramma Zoetwater is intensief samengewerkt door onderzoekers, beleidsmakers, bestuurders en gebruikers. In workshops werd kennis gedeeld waarmee scenario's, maatregelen en uitkomsten van berekeningen konden worden bediscussieerd. Zo konden bijvoorbeeld beleidsmedewerkers van waterschappen of vertegenwoordigers van watergebruikers (LTO, staatsbosbeheer, natuurmonumenten, VEWIN, etc.) direct feedback en input leveren voor de quick scans en de gedetailleerde verkenningen van Deltares. Deze aanpak van 'joint factfinding' vergroot het draagvlak voor de strategie in de deltabeslissing Zoetwater.
